Қыз жасауы

Қазақ дәстүрінде ұзатылатын қыздың жасауы қалай жиналады?

Қыз жасауы деген не?

Бұл дәстүрдің астарында ата-ананың ұзатылып бара жатқан қызының жат жұрттағы өмірі жайлы болсын деген ниет бар. Қыз жасауын жиғанда оның заттай баламасына ғана емес, әр бұйымның астарындағы үй ұстау, отбасы құндылығын сақтау деген нышандарға да мән беріледі.
Қыз бала бір үйдің түтінін түтетіп, сол үйдің ұрпағын жалғап, отанасы болатын жаңа бір кезеңге аяқ басқалы тұрғанда, оның сол үйге ала баратын әр затының айрықша мағынасы болады.
Қыз жасауы деген — мүлік қана емес, онда отбасының ұрпақтан ұрпаққа жеткен дәстүрлері, мәдени құндылықтары жазылады.
Оспанова Бақыт Ахметкалиқызы
Автор книг о казахских народных традициях, общественный деятель
Книга «Қош келдің, Әз-Наурыз!», гран-при «Международной Евразийской книжной выставки-2023» г.Астана и 1 место Международной книжной выставки стран СНГ «Искусство книги-2023», г.Москва.
Wishlist
Сырға
23 200 тг.
Күміс
Сотуар
74 700 тг.
Күміс
Сақина
17 500 тг.
Күміс
Алқа
26 660 тг.
Күміс
Сырға
148 300 тг.
Сары алтын
Сотуар
560 750 тг.
Сары алтын
Сырға
770 550 тг.
Сары алтын
Сырға
1 002 150 тг.
Сары алтын

Бұрын жасау қалай жиналатын?

Ертерек қамдану керегін білдіретін «Жасауды алты жастан жинасаң – асады, жеті жастан жинасаң – жетеді» деген тәмсіл бар.
Қыз жасауына киім-кешек, үйдің керек-жарағы, ыдыс-аяқ пен көрпе-жастық беріледі. Ауқатты отбасылар тіпті отау беріп, мал қосатын. Үй жасауы мен көрпе-жастықты қыздың анасы, жеңгелері қолдан тігетін, сондықтан әр бұйым баға жетпес, ананың алақанының жылуы сіңген құнды затқа баланатын.
Қыздың киім-кешегі сандыққа салынып, үстіне жүгі жиылып, ең төбесіне зер тігіліп, асыл тастар мен күміс теңгелер қадалған сәукеле қойылатын. Қыз ұзатылып кеткеннен кейін төркіні артынан жасауын апарып, ырымын жасап, құда-құдағиға киіт кигізіп, бар рәсімін орындайтын.
Бұрынғы заманда, қыз балалар ерте ұзатылып кететін кезде, анасы қызы дүниеге келгеннен-ақ оның жасауын жинай бастайтын.
Оспанова Бақыт Ахметкалиқызы
Автор книг о казахских народных традициях, общественный деятель
Книга «Қош келдің, Әз-Наурыз!», гран-при «Международной Евразийской книжной выставки-2023» г.Астана и 1 место Международной книжной выставки стран СНГ «Искусство книги-2023», г.Москва.

Қазір жасау қалай жиналады?

Бұрынғы кездегідей, қазір де сәукеле қолдан тігіледі, ал қалыңдықтың әшекейлері мен көйлегі арнайы тапсырыспен жасалады. Ал қыз жасауының көп бұйымы дайын күйінде алынатын болып, қыз ұзату тойына дайындық жеңілдей түскен.
Қыз жасауы бұрын да, қазір де әр өңірге, руға, қыз беретін үйдің жай-күйіне қарай өзгеше болып келеді. Жасаудың мәні — құнды бұйымдарда десек, ал олардың құндылығы әркімге әртүрлі болуы мүмкін.
Оспанова Бақыт Ахметкалиқызы
Автор книг о казахских народных традициях, общественный деятель
Книга «Қош келдің, Әз-Наурыз!», гран-при «Международной Евразийской книжной выставки-2023» г.Астана и 1 место Международной книжной выставки стран СНГ «Искусство книги-2023», г.Москва.
Wishlist
Сырға
50 350 тг.
Күміс
Алқа
1 288 200 тг.
Сары алтын, топаз, гауһар
Сақина
1 590 75 тг.
Ақ алтын, гауһар
Сырға
1 981 250 тг.
Сары алтын, топаз, гауһар
Білезік
1 043 350 тг.
Сары алтын, малахит, гауһар
Сотуар
2 484 600 тг.
Сары алтын, седеп, гауһар
Сырға
1 718 050 тг.
Сары алтын, седеп
Сырға
2 013 200 тг.
Сары алтын, седеп, гауһар

Отбасынан отбасыға

Қыз жасауы ұзатылып бара жатқан қыз сол үйдің мәні мен сәнін болғанын білдіріп, жат жұртқа кеткен қыз барған жеріне тастай батып, судай сіңсін деп, алыста жүріп туған үйін сағынса, анасының алақанының табы сіңген бұйымдардың жылуына бөленсін деп беріледі.
Қазір қыз жасауын жинаудың түрлі амалы бар: бұрынғыдай жылдап, қолдан тігіп жинауға да болады, дайын күйінде сатып алуға да болады. Әйтсе де, өзгермей келе жатқан бір нәрсе бар: қыздың үйдегі орны қай кезде де қадірлі.

Байқауға қатысу